WODA

Część 1

Woda

Rola fizjologiczna wody

Nasze ciało składa się w około 60% z wody. Woda w naszym organizmie znajduje się zarówno wewnątrz komórek (ok. 34%) oraz zewnątrz komórek (ok.26%).

Najwięcej wody zawierają płyny ustrojowe tj. płyn mózgowo-rdzeniowy i szpik kostny, które w 90% składają się z wody; osocze krwi – 85% wody; mózg – 75% wody.

Woda pełni funkcje regulacji temperatury naszego ciała, jest środowiskiem reakcji i gwarantuje prawidłowy przebieg procesów życiowych. Jest niezbędna w procesie trawienia, wchłaniania i wydalania; reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową oraz ciśnienie.

Woda w naszym organizmie nie występuję w czystej postaci tylko razem z elektrolitami (czyli m.in. sód, potas, chlor, wodorowęglany, fosforany).

Jej niedobór jak i nadmiar powoduje zaburzenia elektrolitowe i zmiany objętości komórek czy właśnie obrzęki zewnątrzkomórkowe i zmiany ciśnienia osmotycznego.

Ze względu na to, że organizm człowieka nie potrafi magazynować wody w dużych ilościach, musimy ją stale dostarczać.

NIEDOBÓR PŁYNÓW I ODWODNIENIE

Nasz organizm jest bardzo wrażliwy na niedobory wody i bardzo szybko można doprowadzić do odwodnienia.

Objawy odwodnienia są odczuwalne już przy utracie powyżej 1% płynów w ustroju. Typowe objawy, jakie się wtedy pojawiają to:

– zmniejszenie apetytu

– kłopoty z regulacją temperatury ciała, odwodniony organizm zmniejsza lub przestaje wytwarzać pot.

– zmniejsza się wydolność fizyczna

Gdy odwodnienie jest większe powyżej 4% pojawiają się następne objawy:

• jeszcze bardziej zmniejszona wydolność fizyczna
• ból głowy
• drażliwość
• zaburzenia koncentracji i tzw. „brain-fog”
• drażliwość
• senność

– wzrost temperatury ciała, uczucie gorąca i przyśpieszony oddech.

Długotrwałe, przewlekłe odwodnienie prowadzi do zaburzeń elektrolitowych, zaburzeń pracy serca, obrzęków, zaparć, spadku masy ciała, suchości skóry i spojówek.

Może rozwinąć się przednerkowa niewydolność nerek, kamica nerkowa, zakażenia pęcherza i dróg moczowych i zaburzenia układu krążenia.

Odwodnienie wpływa również na wchłanianie przyjmowanych leków oraz ich działanie.

Utrata powyżej 8% płynów – może prowadzić do zgonu.

NADMIAR PŁYNÓW I PRZEWODNIENIE

– U zdrowych osób, nadmiar spożywanych płynów jest usuwany przez nerki i sprawnie stabilizowany jest bilans wodny.

Ale jeśli znów długotrwale pijemy nadmierne ilości wody można doprowadzić do zaburzeń gospodarki elektrolitowej, obciążenia nerek i serca, układ krążenia, nadmiernej utraty minerałów i witamin. Dochodzi do przewodnienia hipotonicznego (tzw. zatrucie wodne), które objawiać się może: obrzękami, osłabieniem, bólami i zawrotami głowy, nudnościami, zaburzeniami koncentracji i świadomości.

Groźne jest również jednorazowe spożycie dużej ilości wody przekraczające szybkość filtracji nerek czyli 0,7-1 litr na godzinę.

ZAPOTRZEBOWANIE NA WODĘ DLA ZDROWYCH OSÓB

Eksperci EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) opracowali dobowe normy wystarczającego spożycia płynów (AI). Jest to taka ilość wody, która pokrywa zapotrzebowanie u 50% populacji, nie można tutaj mówić o indywidualnych zaleceniach, ale jest to uśredniona wartość dla poszczególnej grupy osób, zdrowych i prawidłowo odżywionych. Norma NIE ODNOSI SIĘ do osób chorych.

Przy określaniu poziomu AI wzięto pod uwagę również kaloryczność diety (normy spożycia kcal dla poszczególnej grupy osób: płeć, wiek, waga i przeciętny wzrost, a także stan fizjologiczny czyli ciąża i karmienie piersią oraz prawidłową osmolarność moczu).

Podane wartości w tabeli norm obejmują całkowite spożycie wody w ciągu dnia i dotyczy zarówno spożycia wody w czystej postaci, wszystkich napojów a także wody zawartej w produktach spożywczych.

Na podstawie: „Normy żywienia dla populacji Polski” pod redakcją prof. Dr hab. n. med. Mirosława Jarosza; IŻŻ, 2017.